Tresoar krijgt bijzonder reisverslag van soldaat uit 1831: "Dit is uitzonderlijk"

Tresoar heeft een bijzonder reisverslag gekregen van een Friese soldaat uit de Tiendaagse Veldtocht in 1831. Nabestaanden van de schutter uit St.-Jacobiparochie hebben het aan het archief geschonken.

In het reisverslag staan de persoonlijke ervaringen van de Friese schutter Sjirk Sybrens Prosje (1804-1878) uit St.-Jacobiparochie. Het document bestaat uit een schriftje van 16 bladzijden. Het is een klein boekje, maar het bleef altijd goed bewaard in de familie.

Belgische Opstand

Met de Tiendaagse Veldtocht wordt het ingrijpen van Nederland bedoeld om de Belgische Opstand neer te slaan. In 1830 brak in het huidige België een opstand uit die uiteindelijk zou leiden tussen de scheiding tussen de Noordelijke - en Zuidelijke Nederlanden.

Koning Willem I weigerde zich bij de opstandige Belgen neer te leggen en besloot ze met geweld tot bedaren te krijgen. Op 2 augustus 1831 trok het leger van de koning België binnen.

Een tafereel uit de Tiendaagse Veldtocht, geschilderd door Wouter Verschuur

De aanval was succesvol, maar door de bemoeienis van Frankrijk en Engeland werden de soldaten uiteindelijk teruggeroepen. Hoewel de veldtocht slaagde, verwierf België wel zijn soevereiniteit. Daarmee was de scheiding van Nederland en België beklonken.

"Het is een bijzonder moment in de Nederlandse geschiedenis. Men zegt wel dat het de laatste oorlog die we gewonnen hebben", zegt Brolsma. "Al hebben we 'm uiteindelijk toch weer verloren."

4.000 Friezen én Sjirk

Vanuit Fryslân deden bijna 4.000 mannen vrijwillig mee aan de veldtocht. Daar zaten veel studenten van de Universiteit van Franeker bij. Maar ook Sjirk Prosje, die later schoenmaker zou worden, was één van de soldaten.

Juist daarom heeft het verslag zo'n grote historische waarde: het geeft inzicht in het leven van de gewone soldaat. "Het gaat vaak over veldslagen en prinsen, maar hoe de gewone soldaat z'n tijd doorbracht, daar lees je nooit veel over. Dit is echt een ooggetuigenverslag", zegt Jolke Brolsma.

Zo staat er dat Prosje "gemarseerd van Leeuwarden op Wijtgaard" heeft op 18 februari 1831. De tocht ging verder naar Heerenveen, dat destijds op zes uur lopen van Leeuwarden lag.

Een eindje verder valt te lezen: "Over deze stroom traden wij de stad Nijmegen binnen die ons een heel mooi idee had opgeleverd toen wij nog voor den Waal stonden, maar toen wij er inkwamen was het geen stad Leeuwarden."

De pokken bij Leuven

Eenmaal in Leuven begon het "zwaar geschut op een aller schrikkelijkste wijze bombarderen." Prossie vertelt ook dat hij "op de terug rijs van Leuven de Pokken heb gekregen" en dat hij toen "in het Hospitaal gekomen" is.

Het verhaal is niet opgeschreven door Sjirk zelf, maar door zijn jongere zus Richtje Prosje (1811-1895 ). "Het is een beschrijving van de marsroute, opgeschreven nadat hij weer thuisgekomen was. Richtje is een paar jaar later getrouwd met een Brolsma en via die lijn is het hier terechtgekomen", legt Jolke Brolsma uit.

Brolsma vertelt dat er twee broers aan de veldslag hebben deelgenomen. "De brieven van de ene broer zijn al in Tresoar, dus dit past daar prima bij."

Lees verder via deze link

Bron Omrop Fryslân